Za koncepcję stylów emocjonalnych odpowiada Richard J. Davidson, amerykański psycholog zajmujący się przede wszystkim związkami emocji z budową mózgu. Czym są style emocjonalne? To odmienne pod względem rodzaju, intensywności oraz czasu trwania zbiory emocjonalnych reakcji oraz sposobów radzenia sobie ze stresem, które wynikają z różnic we wzorcach aktywności mózgu. Z indywidualnych różnic w budowie naszych mózgów (które możemy zobaczyć np. za pomocą badania fMRI – funkcjonalnym rezonansem magnetycznym).wynikają unikalne (niczym linie papilarne) profile emocjonalne.

Wyróżniamy sześć wymiarów stylów emocjonalnych. Każdy wymiar stanowi pewne kontinuum oraz wiąże się z określonymi i rozpoznawalnymi wzorcami aktywności mózgu. Każdy z nas znajduje się w określonym miejscu na każdym z wymiarów, co daje nam właśnie owe unikalne profile emocjonalne. Cała koncepcja stylów emocjonalnych przedstawiona jest w popularnonaukowej książce ,,Życie emocjonalne mózgu” Richarda J. Dawidsona i Sharon Begley. Co ciekawe, w trzecim rozdziale tej książki przygotowane kwestionariuszowe pytania, dzięki którym możemy poznać nasz własny emocjonalny styl.

Owe sześć wymiarów to:

1. Styl odporności: jeden kraniec wymiaru opisuje osoby, które szybko podnoszą się po porażce, szybko odzyskują równowagę po niepowodzeniu, a w obliczu wyzwania cechuje je upór i determinacja. Drugi kraniec dotyczy osób wolno powracających do równowagi, będących sparaliżowanymi przez niepowodzenie i bezradność, które pogrążają się w negatywnych emocjach i zrezygnowaniu.
2. Styl nastawienia: jeden koniec spektrum – typ pozytywny, wiążący się z ogólnym pogodnym nastawieniem do życia, wysokim poziomem energii i zaangażowania. Drugi koniec – typ negatywny, wręcz przeciwnie – charakteryzuje się raczej negatywnym podejściem do życia, cynizmem i pesymizmem.
3. Styl intuicji społecznej:  po jednej stronie mamy typ intuicji społecznej, który czyta w ludziach niczym w otwartych książkach, trafnie interpretując ich nastroje i intencje na bazie języka ciała i tonu głosu. Drugi kraniec spektrum to typ zdezorientowany, który zwyczajnie bywa zaskoczony zewnętrznymi przejawami stanów psychicznych i emocjonalnych innych ludzi, lub też ogóle ich nie dostrzega.
4. Styl samoświadomości: jeden koniec spektrum to osoby samoświadome, będący w wysokim stopniu świadomy własnych myśli, odczuć, skłonny do introspekcji, potrafiący wyjaśnić swoje działania i reakcje. Drugi kraniec – osoby nieświadome siebie, których wewnętrzne ,,ja” pozostaje ukryte przed świadomym umysłem.
5. Styl wrażliwości na kontekst: po jednej stronie mamy osoby dopasowane, dostrzegające powszechne zasady interakcji społecznych. Drugi styl, po drugiej stronie spektrum – niedopasowany, nie dostrzegający zasad interakcji społecznych i ich kontekstu, z czego często wynikają niestosowne (w oczach innych) zachowania.
6. Styl uwagi: wyróżniamy tutaj styl skupiony – osoby takie potrafią odciąć się od rozpraszających emocji, skupić uwagę całkowicie na jednym działaniu, natomiast po drugiej stronie znajduje się styl nieskupiony – myśli takich osób bardzo łatwo odbiegają od tego, co akurat robią, w stronę zmartwień i emocji, łatwo ulegają rozproszeniu.

Każdy z nas reaguje emocjonalnie w inny sposób, co wynika z różnego poziomu aktywności kory przedczołowej (końcowo, wraz z układem limbicznym, odpowiedzialnej za nasze poczucie szczęścia, bliskości, lęku, odrazy, niepokoju, izolacji itp.). Jak w toku swoich badań ustalił Davidson, poziom aktywności (a więc i natężenie określonych emocji) różni się u ludzi nawet trzydziestokrotnie! Ów poziom aktywności określonych struktur w dużym stopniu zależy od naszego wyposażenia genetycznego.

Przykładowo, ci z nas, których lewa część kory przedczołowej jest bardziej aktywna niż prawa, a ciało migdałowate (część układu limbicznego) jest mniej wrażliwe na sygnały – cechują się (patrząc na style emocjonalne) większą odpornością, bardziej pozytywnym nastawieniem i silniejszymi emocjami pozytywnymi, większą samoświadomością oraz większymi umiejętnościami funkcjonowania w relacjach. Z kolei posiadacze mniej aktywnej lewej, a bardziej aktywnej prawej kory przedczołowej (oraz bardziej czułego ciała migdałowatego) wolniej powracają do równowagi, cechują się silniejszą skłonnością do odczuwania negatywnych emocji, są mniej skoncentrowani oraz wyczuleni na kontekst, częściej dotyka ich również depresja.

Czy style emocjonalne mogą się zmieniać?

Fizyczną podstawą stylów jest mózg. Żeby więc mogły zmieniać się style emocjonalne, musiałyby także zajść zmiany na poziomie neuronalnym, mózgowym. I rzeczywiście, zjawisko to naukowcy określają mianem neuroplastyczności. Umożliwia ona znaczną zmianę struktury i funkcji mózgu, zarówno w rezultacie naszego zachowania jak i myśli.  Obrazowo pokazują to badania mózgów wirtuozów skrzypiec, u których wykryto zwiększone rozmiary i aktywność w obszarach odpowiadających za kontrolę palców. Inny przykład to taksówkarze Londyńscy – muszą oni zapamiętać ponad 25 tysięcy ulic i płynnie się po nich poruszać, w wyniku czego, jak ustalili naukowcy, ich hipokamp (część mózgu w dużym stopniu odpowiedzialna za pamięć) jest znacząco większy niż u przeciętnego człowieka.

To, co warto podkreślić, to to, iż nie ma idealnego stylu emocjonalnego – każdy z nich ma w sobie coś wartościowego i dołożył swoją cegiełkę w rozwój cywilizacji. Przykładem są geniusze techniki, którym łatwiej jest pracować z maszynami niż z ludźmi, ponieważ obwody odpowiedzialne za poznanie społeczne nie działają wystarczająco dobrze, przez co swoje życie woleli poświęcić pracowaniu z maszynami. Prawdą jest jednak, iż niektóre style emocjonalne mogą po prostu utrudnić nam prowadzenie produktywnego i pełnego sensu życia i dopiero to może być dla nas impulsem do ewentualnej zmiany.

Jak wykazały badania Davidsona, tym, co jest w stanie realnie wpłynąć na zmianę naszych stylów emocjonalnych (poprzez m.in. aktywizację lewej części kory przedczołowej) jest medytacja. Polecamy więc medytowanie, wchodzenie w bliższy kontakt ze swoim ciałem, zwracanie większej uwagi na własne emocje i myśli, obserwacje innych, jak również korzystanie z psychoterapii – większych zmian dotyczących nas i naszej psychiki warto dokonywać wspólnie z ekspertem.